درمان بیماری حرکت (motion sickness)
تمرینات مورد نیاز در درمان بیماری حرکت
بیماری حرکت عمدتاً بوسیله استراتژی خوگیری درمان می شود. خوگیری به معنای قرار گیری مکرر در معرض حرکت، تلاش برای کاهش پاسخ های مغزی و همچنین ایجاد اضطراب کمتر و قابل پیش بینی تر می باشد. خوگیری روشی می باشد که ارتش برای معالجه بیماری حرکت در هواپیماها استفاده می کند. الگوهای حرکتی پیشرفته در این بیماری شامل حرکت توام سر و تحریک بینایی می باشد که بسیار مؤثر گزارش گردیده است. میزان بهبود در افراد با تحرک بالا (یعنی پرسنل نظامی) به طور کلی حدود 75٪ است.
روش
درمان باید “بطور مرتب” باشد. بدین معنا که درمان باید هر روز انجام شود، و نه یک بار در هفته یا با فرکانس کمتر. پاسخ به درمان همبستگی بهتری با تعداد درمان دارد تا شدت درمان. تحریک باید به تدریج شدت یافته و پیشرفته تر گردد بطوریکه در ابتدا شروع تحریک با دامنه اندک بوده و فقط باعث سرگیجه یا حالت تهوع گردد اما به تدریج دامنه تحریک هر روز افزایش یابد.
- از حرکات تکراری سر می توان برای تحریک گوش داخلی استفاده کرد. تأکید این تمرینات، بهبود بینایی با حرکت سر نمی باشد (چیزی که در پروتکل “ثبات نگاه خیره” شاهد آن هستیم)، بلکه به سادگی حرکت دادن سر به صورت تکراری در مورد محورهای افقی و عمودی می باشد. همچنین نیازی به به چالش کشیدن تعادل نیست. تمرین های “Puma” که برای درمان بیماری حرکتی در هواپیما ها طراحی شده اند، می توانند برای این منظور استفاده شوند.
- از تحریک اپتوکینتیک می توان برای تحریک سیستم بینایی استفاده کرد. تحریک اپتوکینتیک باید میدان بینایی بزرگتری را شامل گردد. بنابراین با پخش ویدیوهای مربوط به محرک اپتوکینتیک در سینما خانگی ها نیز می توان از مزایای این تحریک استفاده کرد.
- همچنین ترکیبی از حرکات سر و تحریک اپتوکینتیک می تواند بسیار مفید باشد. این کار دشوار است، مگر اینکه بیمار در کلینیکی واقع شود که در آن محیط دیداری بزرگی در حال حرکت است. با وجود محیط دیداری بزرگ، تحریک سیگنالی را در سیستم دهلیزی ایجاد می کند که شبیه حرکت واقعی سر است. وقتی در این حین بیمار سر خود را به جلو/ عقب خم می کند یا آن را از یک طرف به طرف دیگر می چرخاند، این عمل باعث ایجاد مغایرتی در سیستم می گردد که به آن اثر کوریولیس کاذب یا اثر “pseudocoriolis” می گویند. این مغایرت در دست یابی به خوگیری بسیار کمک کننده می باشد.
داروها:
هیچ مطالعه ای در مورد تأثیر داروها بر روی این نوع بیماری در دسترس نیست. اما بر اساس تجربه فعالان این حوزه موارد زیر می توانند کمک کننده باشند:
- از آرام بخش ها باید اجتناب شود مانند داروهای نوع والیوم، آنتی هیستامین ها، و “فنرگان (پرومتازین) ” یا “کومپازین”.
- داروهای برانگیزاننده مانند کافئین و/ یا ونلافاکسین ممکن است مفید باشند.
- از داروی اندانسترون می توان برای بهبود حالت تهوع استفاده کرد.
ارزیابی بیماری حرکت
یکی از روش های ارزیابی بیماری حرکتی، ارائه پرسشنامه به این گروه از افراد می باشد. روش های مختلفی وجود دارد. معیار استاندارد “MSSQ” یا پرسشنامه بیماری حرکت می باشد که ابتدا توسط Reason و Brand ساخته شده و بعداً توسط Golding خلاصه و کوتاه گردید که نسخه کوتاه شده آن تحت عنوان “MSSQ-S” شناخته می شود. از “پرسشنامه شبیه ساز بیماری” می توان برای تعیین میزان سرگیجه افراد پس از انجام حرکت استفاده کرد.
روش دیگر جهت ارزیابی بیماری حرکت، ارائه حرکات تحریک کننده به فرد و بررسی مدت زمانی که طول می کشد تا فرد بیمار گردد. برخی فعالیت ها مانند حرکت دادن سر به بالا و پایین در حین چرخش بسیار تحریک کننده می باشند و می توان از مدت زمان مورد نیاز برای ایجاد حالت تهوع بعنوان معیاری جهت ارزیابی حساسیت فرد به بیماری حرکت استفاده کرد.
روش سوم، بطور غیر مستقیم حاکی از این است که پاسخ های وستیبولار چقدر قوی می باشند. به عبارتی دیگر این روش حاکی از این است که افراد فاقد حس، دچار بیماری حرکتی نخواهند شد. این ایده احتمالاً در اصل برگرفته از مشاهدات ویلیام جیمز می باشد: افراد بدون سیستم دهلیزی عموماً دچار بیماری حرکت نمی شوند. به عنوان مثال، فاولر و همكاران (2014) گزارش کردند كه دامنه VEMP در بزرگسالان جوان مبتلا به بیماری حرکت بزرگتر می باشد. دای و همكاران (2003) گزارش دادند كه ثابت زمان aVOR به طور معكوس با بیماری حركت مرتبط است.